Hở hàm ếch hay còn gọi là hở khe miệng, là một dị tật bẩm sinh gây ra nhiều thách thức lớn đối với phụ huynh và những trẻ mắc phải. Với tỷ lệ cao nhất trong các dị tật bẩm sinh, hở khe miệng gây ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý của trẻ. Tuy nhiên, với sự phát triển của y học hiện đại, phẫu thuật hở khe vòm miệng đã trở nên an toàn và hiệu quả hơn nhiều. Hãy cùng tìm hiểu từ A-Z về dị tật này và cách điều trị, phòng ngừa tốt nhất cho trẻ.
Dị tật hở hàm ếch là hậu quả của quá trình phát triển không đầy đủ của môi hoặc mô trong quá trình thai nhi hình thành trong tử cung. Đây là dị tật khiến phần mũi và miệng của trẻ bị biến dạng, xuất hiện khe hở giữa vòm miệng và khoang mũi.
Hở khe miệng thường đi kèm với tật sứt môi, trong đó môi trên không phát triển đồng đều, xuất hiện khe nứt ở một hoặc cả hai bên đường giữa của môi trên. Sứt môi và hở khe miệng có thể xuất hiện riêng lẻ hoặc đồng thời, gây dị tật sứt môi hở hàm ếch.
Đây là dị tật xuất hiện ở trẻ nhỏ ngay từ khi sinh ra, có thể do di truyền, gen hoặc tác động từ một số yếu tố khác trong quá trình người mẹ mang thai. Hở khe miệng dù không đe dọa đến tính mạng nhưng lại ảnh hưởng đến quá trình phát triển của trẻ nhỏ cả về thể chất, tinh thần.
Tuy nhiên, hở khe miệng hoàn toàn có thể khắc phục được nhờ sự tiến bộ của y học. Bác sĩ chuyên khoa có thể thực hiện phẫu thuật cải thiện sứt môi hở hàm ếch, giúp trẻ có được cuộc sống bình thường, khỏe mạnh hơn.
Quá trình hình thành môi và hàm trên của thai nhi diễn ra trong tuần thứ 4-5 và tuần 7-8 của thai kỳ. Sự phát triển của thai nhi trong giai đoạn này rất quan trọng, dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài.
Có một số nguyên nhân phổ biến gây tình trạng hở khe miệng ở trẻ bao gồm:
– Di truyền: Trẻ có người cận huyết thống bị dị tật sứt môi, hở khe miệng thường có nguy cơ cao hơn mắc dị tật này.
– Mẹ bầu dùng vitamin A liều cao trong thai kỳ: Vitamin A có nguy cơ gây quái thai khi sử dụng liều cao, điều này cũng có thể là yếu tố gây hở khe miệng.
– Thiếu axit folic, vitamin B12 và vitamin B6: Chế độ dinh dưỡng của mẹ bầu không cung cấp đủ các chất này có thể gia tăng nguy cơ dị tật hở khe miệng ở trẻ.
– Mẹ bầu nhiễm virus trong thời kỳ đầu mang thai: Việc mẹ bị nhiễm virus Rubella, cảm cúm hoặc một số căn bệnh viêm khác trong giai đoạn từ tuần thứ 4 – 12 có thể tăng nguy cơ mắc dị tật sứt môi và hở vòm miệng ở thai nhi.
– Bố mẹ mắc bệnh lậu, giang mai không điều trị triệt để: Nếu bố mẹ mắc những bệnh lây truyền qua đường tình dục như lậu, giang mai và không điều trị triệt để, có thể gây nguy cơ cao cho dị tật hở khe miệng ở con trẻ.
– Tiếp xúc với môi trường độc hại: mẹ bầu nghiện rượu, thuốc lá hoặc tiếp xúc thường xuyên với môi trường độc hại, nhiễm tia phóng xạ, hóa chất có thể làm tăng nguy cơ thai nhi mắc dị tật hở khe miệng.
Chăm sóc cho trẻ bị hở hàm ếch cũng là một thách thức đối với các bậc phụ huynh, việc này đòi hỏi sự kiên trì và nhẫn nại từ phụ huynh, giúp trẻ từng bước lấy lại diện mạo và chức năng ăn uống bình thường.
Đây là giai đoạn trẻ còn rất nhạy cảm và cơ thể chưa phát triển ổn định, phụ huynh cần biết cách nâng niu, chăm sóc thật cẩn thận để trẻ có sức khỏe tốt, hỗ trợ cho giai đoạn phẫu thuật:
– Trẻ bị hở vòm miệng thường không thể bú mẹ hoặc sử dụng bình sữa thông thường, cần cho trẻ sử dụng bình sữa chuyên dụng để cho bé bú sữa mẹ hoặc sữa công thức.
– Thời gian cho bé bú có thể kéo dài hơn và cần nhiều lần bú hơn để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng. Thời gian cho một lần bú nên không quá dài, thường dưới 15 phút để tránh làm bé mệt mỏi.
– Trẻ nên gặp bác sĩ dinh dưỡng nhi trong tuần đầu tiên sau sinh để tư vấn lượng sữa cần thiết cho bé theo nhu cầu năng lượng.
– Ngoài dinh dưỡng, cần đảm bảo vệ sinh da, mắt, rốn của trẻ. Vệ sinh bình sữa và dụng cụ hút sữa cũng rất quan trọng. Tránh bé tiếp xúc với môi trường độc hại và phòng tránh nhiễm trùng.
Sau khi trẻ trải qua quá trình phẫu thuật hở hàm ếch, có một số điều phụ huynh cần lưu ý bao gồm:
– Vệ sinh vết mổ hàng ngày.
– Tránh va đập hay tác động mạnh vào vùng vết mổ.
– Nếu trẻ có triệu chứng viêm mũi, chảy nước mũi, cần điều trị ngay để tránh làm nhiễm trùng vết mổ.
– Chuyển bé dần từ ăn sữa đút thìa sang bú bình chuyên dụng sau khoảng 2 tuần sau khi mổ.
– Hạn chế để trẻ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong năm đầu đời.
– Gặp bác sĩ chuyên khoa để đánh giá sự phát triển ngôn ngữ và xương hàm trên hàm vào khoảng năm sau mổ.
Đây là giai đoạn bố mẹ có phần đỡ vất vả hơn khi chăm trẻ bị hở khe miệng. Vì thời điểm này trẻ đã nghe và hiểu lời bố mẹ dạy. Điều này giúp phụ huynh dễ dàng lắng nghe và hiểu con hơn, giúp quá trình điều trị diễn ra thuận lợi.
– Chăm sóc răng miệng để bé có thể ăn nhai tốt và phát triển ngôn ngữ. Cần chú trọng đến các răng nanh và răng hàm sữa.
– Điều trị những lỗi phát âm bất thường, phụ huynh có thể nhờ đến sự quan sát và hướng dẫn của chuyên gia ngôn ngữ.
– Điều trị viêm tai giữa, viêm họng, viêm amidan cho trẻ.
Giai đoạn này phụ huynh tiếp tục giáo dục cho trẻ về tầm quan trọng của việc chăm sóc răng miệng để trẻ ý thức thực hiện hàng ngày. Đồng thời có thể tham khảo tư vấn bác sĩ để điều chỉnh cung răng, xương hàm nếu cần.
Trong trường hợp trẻ gặp vấn đề về tâm lý, hãy cố gắng lắng nghe và cân nhắc điều trị cho trẻ.
Khi đủ 18 tuổi, người mắc dị tật hở khe vòm miệng có thể tự quyết định về việc can thiệp chỉnh sửa cánh mũi, sẹo xấu ở môi, cắt đẩy xương hai hàm hoặc giãn xương hàm nếu muốn, nhằm tăng thêm tính thẩm mỹ.
Phẫu thuật hở khe miệng được tiến hành khi trẻ đạt đến độ tuổi nhất định, có đủ điều kiện sức khỏe thực hiện ca phẫu thuật. Phẫu thuật khe hở miệng mang đến nhiều lợi ích cho những trẻ em kém may mắn, giúp cải thiện hở khe vòm miệng, hồi phục chức năng ăn nhai và mang lại diện mạo bình thường cho trẻ.
Thời điểm phẫu thuật thích hợp cho trẻ hở khe miệng được đánh giá và chỉ định từ bác sĩ. Thông thường, trẻ từ 3-6 tháng tuổi, cân nặng đạt 6,5kg trở lên sẽ tiến hành phẫu thuật để sửa môi.
Trẻ từ 12 tháng trở lên, hoặc sớm hơn, sẽ tiến hành phẫu thuật hở khe miệng kết hợp với việc đánh giá khả năng nghe. Từ 4-6 tuổi sẽ thực hiện đóng dò vòm và sửa sẹo ở môi, mũi.
Đối với các trường hợp cần can thiệp phẫu thuật chỉnh hình thẩm mỹ, sẽ được thực hiện trong giai đoạn dậy thì hoặc thiếu niên, kết hợp với hỗ trợ tâm lý để trẻ tự tin hơn, dễ dàng hòa nhập với cộng đồng.
Tại các cơ sở nha khoa tư nhân, chi phí phẫu thuật hở khe miệng dao động trong khoảng 6.000.000 đồng. Trong khi đó, tại các bệnh viện lớn chuyên phẫu thuật cho trẻ em dưới 6 tuổi, được Bảo hiểm Y tế chi trả, chi phí có thể giảm xuống còn 3.089.000 đồng.
Tuy nhiên, lưu ý rằng số chi phí trên chưa bao gồm các chi phí liên quan đến ghép xương nếu cần thiết.
Bệnh viện Thẩm mỹ Kangnam sở hữu chuyên khoa phẫu thuật Hàm Mặt chuyên biệt, có thể khắc phục tốt những trường hợp bị ảnh hưởng do hở khe miệng, nắn chỉnh lại xương hàm về đúng vị trí.
Đồng thời Kangnam cung cấp công nghệ xóa sẹo môi hiệu quả, an toàn. Mang đến những công nghệ nâng mũi hiện đại để cải thiện lại hình dáng mũi trở nên đẹp hơn, nâng cao thẩm mỹ cho gương mặt.
Đội ngũ bác sĩ nhân viên y tế tại Kangnam rất chuyên nghiệp và tận tâm trong việc chăm sóc và hỗ trợ khách hàng trước, trong và sau quá trình phẫu thuật. Giúp tạo ra môi trường thân thiện, thoải mái và an toàn để khách hàng yên tâm hồi phục sau phẫu thuật.
Kangnam sở hữu các trang thiết bị và cơ sở vật chất tiên tiến, đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng phẫu thuật và chăm sóc y tế. Điều này đảm bảo rằng khách hàng sẽ được tiếp cận các dịch vụ y tế hàng đầu và tối ưu, giúp quá trình hồi phục diễn ra nhanh chóng.
Sứt môi hở khe miệng có khả năng di truyền từ thế hệ cha mẹ sang con cái. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng yếu tố di truyền đóng một vai trò quan trọng gây ra tình trạng này. Nếu trong gia đình có trường hợp sứt môi hở hàm ếch, khả năng trẻ được sinh ra cũng mắc phải dị tật này cao hơn so với gia đình không có trường hợp nào.
Tuy nhiên, một số yếu tố từ môi trường cũng góp phần tác động đến quá trình thai nhi hình thành, phát triển trong bụng mẹ, dẫn đến sự phát triển không đồng đều của hàm trên và môi.
Phòng ngừa hở khe miệng cho trẻ là việc làm cần thiết giúp trẻ giảm nguy cơ mắc phải dị tật này. Sau đây là một số cách phòng ngừa tật sứt môi hở khe miệng ở trẻ:
– Mẹ bầu cần tuân thủ việc kiểm tra sức khỏe định kỳ và điều trị các bệnh nhiễm trùng, đặc biệt là trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Việc duy trì lối sống lành mạnh và ăn uống đủ chất dinh dưỡng cũng vô cùng quan trọng.
– Mẹ bầu tránh hút thuốc lá, không dùng thuốc lá bằng điện tử, không uống rượu và không dùng các chất kích thích trong suốt thai kỳ.
– Đảm bảo mẹ đã tiêm đầy đủ các loại vaccine cần thiết trước khi mang thai.
– Nếu trong gia đình có trường hợp trẻ bị dị tật sứt môi hở vòm miệng, kiểm tra gen di truyền sẽ giúp xác định nguy cơ mắc phải dị tật này ở thai nhi.
– Nếu mẹ không có đủ axit folic, vitamin B6 và vitamin B12, cần bổ sung chúng vào chế độ dinh dưỡng hoặc dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.
– Nếu mẹ mắc các bệnh nhiễm trùng như cảm cúm, viêm họng, sởi, rubella… cần được điều trị ngay để giảm nguy cơ ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.
Tóm lại, dị tật hở hàm ếch gây ra nhiều khó khăn đối với cả con trẻ và phụ huynh. Do đó, phụ huynh cần phòng tránh tối đa ngay từ khi trong thai kỳ. Bên cạnh đó, hãy kiên trì đồng hành với trẻ trong mọi giai đoạn để con được hỗ trợ và phát triển một cách tốt nhất.